Wat is tekenencefalitis?
Tekenencefalitis is een virusinfectie die wordt overgebracht door teken. De meeste besmette mensen krijgen geen ziekteverschijnselen, en maken de infectie dus ongemerkt door. Mensen die wel ziek worden, krijgen griepachtige verschijnselen met koorts. Deze symptomen verdwijnen vanzelf weer. Een klein deel van de besmette mensen krijgt ongeveer een week na het verdwijnen van de griepachtige verschijnselen andere symptomen die passen bij een hersenontsteking. Je kunt dan last krijgen van hoofdpijn, slechter zien of horen, verlamming of epilepsie. Bij de Europese variant is de kans op overlijden zeer klein (kleiner dan 1 procent) Wel kun je nog jarenlang problemen ervaren, zoals bijvoorbeeld epilepsie of een concentratiestoornis. Bij de Russische variant van het virus is de kans op blijvende complicaties of overlijden groter. Er bestaat geen goede behandeling voor deze ziekte. De behandeling bestaat uit het verlichten van de symptomen.
Hoe krijg ik tekenencefalitis?
Je kunt tekenencefalitis oplopen door de beet van een besmette teek. Tekenencefalitis is niet hetzelfde als de ziekte van Lyme. Een belangrijk verschil is dat deze teek direct na de beet het TBE-virus kan overdragen, terwijl het overdragen van de Lyme-bacterie minstens 24 uur duurt. Het is daarom belangrijker om tekenbeten te voorkómen dan dat je de teken ’s avonds verwijderd. Voor overdracht van het TBE-virus kan het namelijk dan al te laat zijn.
Teken besmet met de Europese variant van het virus komen voor in grote delen van Europa. Besmette teken in het Aziatische gebied komen voor in delen van Rusland, China, Japan, Kazachstan, Zuid-Korea, Mongolië en Kirgizië.
Teken leven in bossen en grasland. Het tekenseizoen loopt van maart tot november. In Nederland kunnen teken de ziekte van Lyme overbrengen. TBE is zeldzaam in Nederland. Meer over de ziekte van Lyme vindt u op de website van het Rijks Instituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).
Hoe bescherm ik mezelf tegen tekenencefalitis?
Het belangrijkste is het voorkomen dat teken je huid kunnen bereiken. Blijf op de paden, ga niet door hoog gras of struikgewas lopen. Draag een lange broek en stop de broekspijpen in je sokken. Laat kinderen ook lange mouwen en een petje dragen. Kinderen krijgen namelijk vaker tekenbeten op het hoofd en in de hals of nek. Lichte kleding heeft de voorkeur, omdat je de teken daarop sneller ziet zitten. Voor mensen die veelvuldig de natuur ingaan is een insectenwerende broek aan te raden. Deze broeken zijn vaak geïmpregneerd met permetrine, een stof waarvan de teken verlamd raken waardoor ze van je af vallen.
Wil je met blote armen of benen de natuur in? Smeer je dan in met DEET, minimaal 30%. Dit voorkomt niet alleen tekenbeten, maar ook muggenbeten.
Vaccinatie
Ga je langer dan vier weken kamperen of wandelen in natuurgebieden in Europa? Of ga je op vakantie in een gebied waar de Russische variant voorkomt?
Overweeg dan vaccinaties tegen tekenencefalitis.
Een basisserie bestaat uit drie vaccinaties in maand 0, 1, 6.
De tweede prik geeft na ongeveer drie weken bij gezonde volwassenen al een vrij hoge (geen 100%!) bescherming. De GGD adviseert je graag hierover. Maak in elk geval op tijd een afspraak: 6 maanden en anders toch zeker 6-7 weken voor vertrek.
Tips:
- Blijf op paden en vermijd hoog gras en struikgewas.
- Draag bedekkende kleding. Laat kinderen een petje dragen.
- Smeer de onbedekte huid in met DEET.
- Drink geen ongepasteuriseerde melk.
- Neem een tekentang of tekenkaart mee op pad, zodat je teken direct kunt verwijderen.
Kampeer niet aan de bosrand en niet langs de omzoming van een camping.
Meer weten?
- Teken verwijderen: Bekijk de film van het RIVM over het verwijderen van teken.
De risicokaart van Duitsland is voor FSME bijgewerkt in 2023, zie hieronder. Bron: Robert Koch Institute:
